Zabawa jest integralną częścią życia każdego dziecka, na którą przeznacza większość swojego czasu w ciągu dnia. Poprzez nią dochodzi do stymulacji poszczególnych obszarów układu nerwowego odpowiedzialnych za rozwój mowy, rozumienia czy myślenia. Bawiąc się z pociechą, spędzamy wspólnie czas, dostarczając również wiele pozytywnych emocji i uczuć. Jedną z funkcji zabaw jest nauka poszczególnych umiejętności.
Czym dla dziecka jest zabawa?
Zabawy dla dzieci stanowią ważną część ich życia. Przede wszystkim są rodzajem aktywności psychoruchowej, odpowiadającej za stymulowanie rozwoju w różnych obszarach. Stanowią formę kontaktu z otoczeniem, głównie z rodzicami czy innymi, znaczącymi osobami w ich życiu. Poprzez nią maluchy zaspokajają swoje potrzeby fizyczne, emocjonalne, aktywizując przy tym swoje naturalne predyspozycje i potencjały. Ponadto umożliwiają nabywanie nowych doświadczeń, umiejętności oraz pobudzanie ciekawości świata. Warto wprowadzić zabawy dziecięce w procesie wychowania, aby zadbać o właściwy, optymalny proces dojrzewania.
Zabawa a rozwój dziecka
Zabawy dla dzieci odgrywają ważną rolę w okresie dzieciństwa. Odpowiadają za rozwój fizyczny, poznawczy oraz społeczny. Maluchy dzięki aktywizacji psychoruchowej poznają świat, nabywają wiedzę na temat otaczającej ich rzeczywistości społecznej, uczą się budować pierwsze relacje interpersonalne, odkrywają i rozwijają nowe umiejętności oraz zaspokajają naturalną potrzebę bliskości z innymi. Zabawa jest ważnym narzędziem w rękach rodziców, dzięki któremu można zadbać o prawidłowy rozwój dziecka w różnych obszarach jego funkcjonowania. Istotna jest także odpowiednia selekcja aktywności, uwzględniająca naturalne predyspozycje pociechy.
Na co zwracać uwagę podczas selekcji zabaw?
Wybierając zabawy dla dzieci, warto pamiętać o kilku ważnych czynnikach. Pierwszym z nich są predyspozycje pociechy. Można je dostrzec i wyłapać w procesie obserwacji zachowań podopiecznego we wczesnym okresie życia. W kontekście procesu bawienia się ważne jest, aby zabawa była dostosowana do aktualnego poziomu funkcjonowania dziecka i nie przekraczała jego obecnych możliwości. Zbyt trudne reguły do przyswojenia mogą wywołać całkowite wycofanie się pociechy z aktywności. Drugim, ważnym czynnikiem jest klarowność. Zabawy dla dzieci powinny być proste, przyjemne i zrozumiałe. Istotne z punktu widzenia rozwoju, jest wdrożenie systemu nagradzania. Nie muszą to być nagrody czysto materialne. Chwalenie i komplementowanie pociechy za dobra, wspólną zabawę jest wystarczającą informacją zwrotną wpływającą na rozwój emocjonalny. Ważne jest także to, aby nie zmuszać podopiecznego do aktywności, jeśli tego nie chce. Zabawa powinna być spontaniczna i płynąć z inicjatywy dziecka.
Zasady dobrej zabawy
Zabawa, aby można ją było uznać za dobrą, musi być stworzona w oparciu o pewne zasady oraz spełniać określone cele. Jej głównym sensem jest oczywiście wszechstronna stymulacja pociechy. Rozwój dziecka poprzez zabawę jest możliwy pod warunkiem, że będzie ona uwzględniać naturalne predyspozycje pociechy. Ogólnie rzecz ujmując, dobra zabawa zawiera następujące elementy:
- Zainteresowania dziecka;
- Naturalne predyspozycje pociechy;
- Odpowiednio przygotowaną przestrzeń;
- Bezpieczne warunki bawienia się;
- Aktywizację motoryki małej i dużej;
- Narzędzia i akcesoria (zabawki, wyobraźnia, ciało);
- Jasne i zrozumiałe zasady;
- Określony cel;
- System nagradzania (pochwały, gesty, nagrody materialne).
Rola rodzica w procesie bawienia się
Nie każde dziecko potrafi zająć się same sobą. Dla niektórych dzieci zabawa wymaga zaangażowania w nią kogoś bliskiego. Dlatego rola rodzica w procesie bawienia się jest niezbędna. Tata lub mama wcielają się w mistrza gry, który przekazuje i wyjaśnia dziecku zasady oraz nadzoruje cały proces. Ważne jest, aby nie wyręczać pociechy i nie pomagać nadmiernie w różnych czynnościach. Zabawy dla dzieci mają też uczyć samodzielności, wykorzystując przy tym naturalne predyspozycje i umiejętności dziecka. Rozwój dziecka poprzez zabawę odbywa się zatem pod nadzorem rodziców i ich pełną kontrolą.