Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju o podłożu neurologicznym. Najczęściej występuje u dzieci. Wczesna diagnoza oraz odpowiednie oddziaływania terapeutyczne mają kluczowe znaczenie dla funkcjonowania osoby w późniejszym życiu, dlatego warto obserwować zachowania swojej pociechy od pierwszych dni życia. W tym artykule przedstawiamy, jak rozpoznać autyzm i jak sobie z nim radzić.
Czym jest autyzm
Autyzm jest określany mianem całościowego zaburzenia rozwoju, ponieważ obejmuje wszystkie sfery funkcjonowania człowieka. Jest to szereg defektów o podłożu neurologicznym. Cierpią na nią głównie dzieci, które zmagają się z zaburzeniem do końca swoich dni. W ich przypadku można mówić o autyzmie dziecięcym. Ważna w kontekście późniejszego funkcjonowania osoby w dorosłym życiu, jest rola rodziców, ich umiejętności pedagogiczne, wychowawcze oraz interpersonalne. Niestety, jak dotąd nie udało się ustalić wszystkich przyczyn zaburzenia.
Objawy autyzmu
Autyzm przejawia się w nienaturalnych zachowaniach od wczesnych miesięcy życia dziecka. Już w okresie niemowlęcym można zaobserwować pierwsze symptomy świadczące o zaburzeniu. Jeśli niemowlę nie utrzymuje z nami kontaktu, ani nie sygnalizuje żadnych potrzeb, mogą to być poważne oznaki do niepokoju. Powszechnie uważa się, że autyzm najbardziej upośledza umiejętności społeczne dziecka, przez co może wydawać się ono zamknięte w sobie, wycofane, aspołeczne oraz niemające potrzeby inicjowania jakichkolwiek relacji. Ponadto można odnieść wrażenie, jakby do naszej pociechy nie docierały żadne komunikaty, mimo dobrze funkcjonującego aparatu słuchowego. Dodatkowo u osób cierpiących na autyzm dziecięcy można zauważyć spore trudności w rozumieniu i wyrażaniu emocji. Ponadto dzieci zmagające się z całościowym zaburzeniem rozwoju są nadwrażliwe sensorycznie. Oznacza to, że zbyt gwałtownie reagują na każde, najmniejsze bodźce. Inne objawy autyzmu obejmują:
- Nietypowe, rutynowe zachowania – np. patrzenie się godzinami w jeden, wybrany punkt lub wykonywanie określonej czynności przez bardzo długi czas;
- Opóźniony rozwój mowy – trudności w artykułowaniu słów, formułowaniu zdań, wyrażaniu myśli;
- Brak myślenia wyobrażeniowego oraz abstrakcyjnego – zbyt dosłowne rozumienie określonych fraz i znaczeń;
- Trudności w podtrzymywaniu interakcji;
- Przesadne, nienaturalne interesowanie się określonymi dziedzinami nauki;
- Nieustanną potrzebę uporządkowanego otoczenia – najdrobniejsza zmiana w środowisku może wywołać gwałtowną, agresywną reakcję ze strony dziecka.
Jak rozpoznać u dziecka autyzm?
Kluczową rolę w rozpoznaniu całościowego zaburzenia rozwoju, jakim jest autyzm, odgrywają rodzice. To oni są pierwszym, znaczącym obiektem interakcji w życiu niemowlęcia. Już na tym etapie należy być bardzo spostrzegawczym i wyczulonym na pewne symptomy mogące świadczyć o wystąpieniu zaburzenia. Pierwsze objawy autyzmu mogą pojawić się nawet kilka miesięcy po narodzinach pociechy. Kolejne niepokojące sygnały występują nawet do 3 roku życia. Autyzm dziecięcy najbardziej widoczny jest w nietypowych, nienaturalnych zachowaniach, dlatego uważna obserwacja i wczesna diagnoza ze strony specjalisty może zredukować przejawy oraz wprowadzić odpowiednie oddziaływania terapeutyczne.
Znacząca rola rodziców
Jak już wspomniano, autyzm jest nieuleczalny. Na późniejsze funkcjonowanie dziecka w nastoletnim oraz dorosłym życiu ważna jest wczesna diagnoza symptomów, oraz oddziaływania terapeutyczne. Duże znaczenie w procesie terapeutycznym mają wysokie umiejętności wychowawcze i pedagogiczne rodziców, ponieważ dziecko chorujące na autyzm musi mieć stworzone odpowiednie warunki do codziennego funkcjonowania. Potrzeba stałego, uporządkowanego otoczenia jest tak silna, że najmniejsza zmiana może skutkować gwałtownym wybuchem niekontrolowanej agresji. Dziecko cierpiące na autyzm dziecięcy należy otaczać szczególną uwagą i miłością.
Jak leczyć autyzm?
Autyzm jest całościowym zaburzeniem rozwoju, którego nie da się wyleczyć, gdyż nie jest uznawany oficjalnie za chorobę. Jedyne co można zrobić to zapewnić dziecku jak najlepsze, uporządkowane warunki środowiskowe, aby mogło czuć się bezpiecznie i kochane. Należy otaczać pociechę szczególną opieką, troską, miłością oraz poświęcać mu tyle czasu, ile potrzebuje. Autyzm wymaga współpracy licznych specjalistów, którzy będą w stanie, chociaż w pewnej części przygotować osobę do funkcjonowania w społeczeństwie. W tym celu należy korzystać z pomocy psychologów, pedagogów, logopedów czy terapeutów zajęciowych.
